“กระทรวงพลังงาน” เปิดต้นแบบพลังงานสะอาดให้สื่อมวลชนเยี่ยมชมโครงการไฟฟ้าพลังน้ำห้วยแม่มาว จังหวัดเชียงใหม่ ลดการพึ่งพาพลังงานฟอสซิล ส่งเสริมการพัฒนาชุมชนทั้งในด้านพลังงานและชุมชน พร้อมเตรียมแผนเพิ่มศักยภาพติดตั้งโซลาร์ลอยน้ำเพิ่มอีก 3 เมกะวัตต์ กำหนดจ่ายไฟฟ้าเข้าระบบปี 2572 เดินหน้าคงพื้นที่ด้วยพลังงานที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
เมื่อวันที่ 6 มีนาคม 2568 ที่ผ่านมากรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน (พพ.) ได้นำคณะสื่อมวลชนลงพื้นที่โครงการไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็ก ที่สร้างขึ้นเพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าและส่งเสริมการพัฒนาชุมชนในเขตพื้นที่อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ โดยนายนันทนิษฏ์ วงศ์วัฒนา รองอธิบดีกรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน (พพ.) เปิดเผยว่า โครงการไฟฟ้าพลังน้ำห้วยแม่มาว เป็น 1 ใน 25 โครงการโรงไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็กที่อยู่ในความรับผิดชอบของ พพ.ที่จะก่อสร้างทั่วประเทศ ซึ่งที่ผ่านมาได้ดำเนินการแล้วเสร็จ 2 แห่ง และในปี 2568 จะดำเนินการก่อสร้างเพิ่มอีก 3 แห่ง เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในท้องถิ่น ด้วยการจัดหาพลังงานไฟฟ้าที่สะอาดและยั่งยืน นอกจากนี้ ในตัวโครงการฯ ยังช่วยลดการพึ่งพาพลังงานจากเชื้อเพลิงฟอสซิล ทำให้เกิดการรักษาสิ่งแวดล้อมและลดมลพิษ และมีส่วนช่วยพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของชุมชนในพื้นที่โดยรอบ
“โรงไฟฟ้าพลังน้ำแม่มาวอยู่ในพื้นที่ชายแดนสามารถช่วยความมั่นคงด้านพลังงาน และช่วยเหลือเกษตรกรท้ายน้ำครอบคลุมพื้นที่ 13,000-14,000 ไร่โรงไฟฟ้าแห่งนี้เริ่มจ่ายไฟฟ้าเข้าสู่ระบบตั้งแต่ปี 2531 จนถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2568 มีการจำหน่ายไฟฟ้าไปแล้ว 229 ล้านกิโลวัตต์ อัตราค่าไฟฟ้าตามสัญญา 1.09 บาทต่อหน่วย คิดเป็นรายได้รวมประมาณ 250 ล้านบาท ซึ่งถ้ามองเฉพาะตัวโครงการจะเห็นว่าผลตอบแทนยังไม่คุ้มค่าการลงทุน แต่ถือว่าคุ้มค่าทางเศรษฐกิจสำหรับการพัฒนาชุมชน”
นายนันทนิษฏ์ กล่าวด้วยว่า พพ. ยังมีแผนปรับปรุงเพิ่มประสิทธิภาพของโรงไฟฟ้าพลังน้ำแม่มาวด้วยการติดตั้งโซลาร์ลอยน้ำ กำลังการผลิต 3 เมกะวัตต์ กำหนดก่อสร้างแล้วเสร็จปี 2570 จ่ายไฟฟ้าเข้าระบบได้ในปี 2572
สำหรับโครงการไฟฟ้าพลังน้ำห้วยแม่มาว จังหวัดเชียงใหม่ เป็นโครงการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็กที่มีกำลังผลิต 4,600 กิโลวัตต์ สามารถผลิตไฟฟ้าได้ประมาณปีละ 9.18 ล้านกิโลวัตต์-ชั่วโมง เริ่มดำเนินการผลิตไฟฟ้าเข้าสู่ระบบมาตั้งแต่วันที่ 24 สิงหาคม 2531 ตั้งอยู่ที่บ้านลานหมู่ 5 ตำบลม่อนปิ่น อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ โดยมีการเชื่อมต่อกับระบบสายส่งไฟฟ้าของการไฟฟ้าภูมิภาค ที่อำเภอฝาง โครงการนี้ มีส่วนประกอบหลัก ได้แก่ เขื่อนคอนกรีต สูง 73 เมตร อ่างเก็บน้ำขนาด 20 ล้านลูกบาศก์เมตร โรงไฟฟ้าที่ใช้เครื่องกังหันน้ำชนิด Francis Single Runner จำนวน 2 เครื่อง และสายส่งไฟฟ้าแรงสูงขนาด 22 kV ระยะทาง 20.56 กิโลเมตร
การผลิตไฟฟ้าจากพลังน้ำขนาดเล็กแห่งนี้มีประโยชน์หลายด้าน เช่น การผลิตพลังงานไฟฟ้าจากทรัพยากรธรรมชาติที่สะอาด การลดการนำเข้าน้ำมันดีเซล การพัฒนาการดำรงชีพของชุมชนท้องถิ่น และการสร้างพื้นที่ชลประทานเพื่อการเกษตรกรรม นอกจากนี้ ยังมีส่วนร่วมกับชุมชนโดยการดูแลและบำรุงรักษาโครงการไฟฟ้าพลังน้ำระดับหมู่บ้านในพื้นที่ใกล้เคียง แต่ขณะเดียวกัน โครงการนี้ยังประสบปัญหาบางประการ เช่น การกัดเซาะของน้ำบริเวณลานไกและรอบโครงการ การรั่วซึมของเขื่อน และปัญหาด้านสาธารณูปโภค ซึ่งมีการวางแผนแก้ไขโดยการสร้างแนวกำแพงกันดินและซ่อมแชมระบบผันน้ำ
“โครงการไฟฟ้าพลังน้ำแม่มาว จังหวัดเชียงใหม่ ไม่เพียงแต่ช่วยลดการพึ่งพาพลังงานฟอสซิล แต่ยังส่งเสริมการพัฒนาชุมชนให้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เป็นตัวอย่างที่ดีของการผสมผสานระหว่างเทคโนโลยีพลังงานสมัยใหม่ กับการดูแลสิ่งแวดล้อมและชุมชน ซึ่งการลงพื้นที่ครั้งนี้จะได้เห็นถึงความสำเร็จและผลกระทบเชิงบวก ที่โครงการฯ มีต่อชีวิตของชุมชนท้องถิ่น และยังส่งเสริมการรับรู้เกี่ยวกับพลังงานสะอาดให้กว้างขวางยิ่งขึ้น และ พพ. ก็ได้เตรียมพร้อมที่จะพัฒนาและส่งเสริมด้านพลังงานสะอาดในหลายๆโครงการอีกในอนาคตอีกด้วย” นายนันทนิษฏ์ กล่าวปิดท้าย
